ตเทกชฺฌํ อภิสญฺญูหิตฺวา อภิสงฺขิปิตฺวา อฏฺฐสตํ เวทนา สงฺคณฺหติ อยํ วุจฺจติ มหาราช
อฏฺฐสตวิธา เวทนาติ ฯ กลฺโลสิ ภนฺเต นาคเสนาติ ฯ

สุขเวทนาปญฺโห ปญฺจโม ฯ

ราชา อาห ภนฺเต นาคเสน กึ ปฏิสนฺธิยตีติ ฯ เถโร อาห นามรูปํ โข
มหาราช ปฏิสนฺธิยตีติ ฯ กึ อิทํเยว นามรูปํ ปฏิสนฺธิยตีติ ฯ น โข มหาราช อิทํเยว
นามรูปํ ปฏิสนฺธิยติ อิมินา ปน มหาราช นามรูเปน กมฺมํ กโรติ โสภณํ วา ปาปกํ
วา เตน กมฺเมน อญฺญํ นามรูปํ ปฏิสนฺธิยตีติ ฯ ราชา อาห ยทิ น อิทํเยว นามรูปํ
ปฏิสนฺธิยติ นนุ โส มุตฺโต ภวิสฺสติ ปาเปหิ กมฺเมหีติ ฯ เถโร อาห ยทิ นปฺปฏิสนฺธิ
ภเวยฺย มุตฺโต ภเวยฺย ปาเปหิ กมฺเมหิ ยสฺมา จ โข มหาราช ปฏิสนฺธิยติ ตสฺมา
จ มุตฺโต ปาเปหิ กมฺเมหีติ ฯ อุปมํ กโรหีติ ฯ ยถา มหาราช โกจิ ปุริโส อญฺญตรสฺส
อมฺพํ อวหเรยฺย ตเมนํ อมฺพสามิโก คเหตฺวา รญฺโญ ทสฺเสยฺย อิมินา เทว ปุริเสน
อมฺหากํ อมฺพา อวหตาติ ฯ น โส เอวํ วเทยฺย นาหํ เทว อิมสฺส อมฺเพ อวหรามิ
อญฺญา เต อมฺพา อิมินา โรปิตา อญฺญา เต อมฺพาเยว มยา อวหตา นาหํ ทณฺฑปฺปตฺโตติ
กินฺนุโข มหาราช โส ปุริโส ทณฺฑปฺปตฺโต ภเวยฺยาติ ฯ อาม ภนฺเต โส ทณฺฑปฺปตฺโต
ภเวยฺยาติ ฯ เกน การเณนาติ ฯ กิญฺจาปิ โส วเทยฺย ปุริมํ ภนฺเต อมฺพํ อปจฺจกฺขาย
ปจฺฉิเมน อมฺเพน โส ปุริโส ทณฺฑปฺปตฺโต ภเวยฺยาติ ฯ เอวเมว โข มหาราช อิมินา
นามรูปเปน กมฺมํ กโรติ โสภณํ วา ปาปกํ วา เตน กมฺเมน อญฺญํ นามรูปํ ปฏิสนฺธิยติ
ตสฺมา น มุตฺโต ปาเปหิ กมฺเมหีติ ฯ ภิยฺโย ภนฺเต อุปมํ กโรหีติ ฯ ยถา มหาราช
โกจิเทว ปุริโส เหมนฺตกาเล อคฺคึ ชาลาเปตฺวา ปตาเปตฺวา อวิชฺฌาเปตฺวา ปกฺกเมยฺย
โส อคฺคิ อญฺญตรสฺส ปุริสสฺส เขตฺตํ ทเหยฺย ตเมนํ เขตฺตสามิโก คเหตฺวา รญฺโญ
ทสฺเสยฺย อิมินา เทว ปุริเสน อมฺหากํ เขตฺตํ ทหตีติ โส เอวํ วเทยฺย นาหํ เทว
อิมสฺส เขตฺตํ ทหามิ อญฺโญ โส อคฺคิ มยา อวิชฺฌาปิโต อญฺโญ โส อคฺคิ อิมสฺส
เขตฺตํ ทหติ นาหํ ทณฺฑปฺปตฺโตติ กินฺนุ โข มหาราช โส ปุริโส ทณฺฑปฺปตฺโต
ภเวยฺยาติ ฯ อาม ภนฺเต โส ทณฑปฺปตฺโต ภเวยฺยาติ ฯ เกน การเณนาติ ฯ กิญฺจาปิ
โส วเทยโย ปุริมํ ภนฺเต อคฺคึ อปจฺจกฺขาย ปจฺฉิเมน อคฺคินา โส ปุริโส ทณฺฑปฺปตฺโต
ภเวยฺยาติ ฯ เอวเมว โข มหาราช อิมินา นามรูเปน กมฺมํ กโรติ โสภณํ วา

ปาปกํ วา เตน กมฺเมน อญฺญํ นามรูปํ ปฏิสนฺธิยติ ตสฺมา น มุตฺโต ปาเปหิ
กมฺเมหีติ ฯ ภิยฺโย ภนฺเต อุปมํ กโรหีติ ฯ ยถา มหาราช โกจิเทว ปุริโส ปทีปํ
อาทาย มาลกํ อภิรุยฺหิตฺวา ภุญฺเชฺย ปทีโป ฌายมาโน ติณํ ฌาเปยฺย ติณํ ฌายมานํ
ฆรํ ฌาเปยฺย ฆรํ ฌายมานํ คามํ ฌาเปยฺย คามชนา ตํ ปุริสํ คเหตฺวา เอวํ วเทยฺยุํ
กิสฺส ตฺวํ อมฺโภ ปุริส คามํ ฌาเปสีติ ฯ โส เอวํ วเทยฺย นาหํ คามํ ฌาเปมิ
อญฺโญ ปทีโป เยนาหํ อาโลเกน ภุตฺโต อญฺโญ โส อคฺคิ เยน คาโม ฌาปิโตติ เต
วิวทมานา ตว สนฺติกํ อาคจฺเฉยฺยุํ กิสฺส ตฺวํ มหาราช อตฺถํ ธาเรสีติ ฯ คามชนสฺส
ภนฺเตติ ฯ กึ การณาติ ฯ กิญฺจาปิ โส เอวํ วเทยฺย อปิจ ตโตเยว โส อคฺติ
นิพฺพตฺโตติ ฯ เอวเมว โข มหาราช กิญฺจาปิ อญฺญํ มรณนฺติกํ นามรูปํ อญฺญํ ปฏิสนฺธิยติ
นามรูปํ อปิจ ตํ ตโตเยว นิพฺพตฺตํ ตสฺมา น มุตฺโต ปาเปหิ กมฺเมหีติ ฯ ภิยฺโย
ภนฺเต อุปมํ กโรหีติ ยถา มหาราช โกจิเทว ปุริโส ทหริกํ ทาริกํ วาเรตฺวา สุงฺกํ
ทตฺวา ปกฺกเมยฺย สา ทาริกา อปเรน สมเยน มหนฺตี อโหสิ วยปฺปตฺตา ตโต อญฺโญ
ปุริโส สุงฺกํ ทตฺวา วิวาหํ กเรยฺย ตโต อิตโร อาคนฺตฺวา เอวํ วเทยฺย กิสฺส ปน
เม ตฺวํ อมฺโภ ปุริส ภริยํ เนสีติ ฯ โส เอวํ วเทยฺย นาหํ ตว ภริยํ เนมิ อญฺญา
สา ทาริกา ทหรี ตรุณี วยํ อปฺปตฺตา ตยา วาริตา จ ทินฺนํ สุงฺกญฺจ อยํ อญฺญา
ทาริกา มหนฺตี วยปฺปตฺตา สา เม วาริตา จ ทินฺนํ สุงฺกญฺจาติ ฯ เตปิ วิวทมานา
ตว สนฺติกํ อาคจฺเฉยฺยุํ กิสฺส ตฺวํ มหาราช อตฺถํ ธเรยฺยาสีติ ฯ ปุริมกสฺส
ภนฺเตติ ฯ กึ การณาติ ฯ กิญฺจาปิ โส เอวํ วเทยฺย อปิจ ตโตเยว สา มหนฺตี
นิพฺพตฺตาติ ฯ เอวเมว โข มหาราช กิญฺจาปิ อญฺญํ มรณนฺติกํ นามรูปํ อญฺญํ ปฏิสนฺธิยติ
นามรูปํ อปิจ ตโตเยว นิพฺพตฺตํ ตสฺมา น มุตฺโต ปาเปหิ กมฺเมหีติ ฯ ภิยฺโย ภนฺเต
อุปมํ กโรหีติ ฯ ยถา มหาราช โกจิเทว ปุริโส โคปาลกสฺส หตฺถโต ขีรฆฏํ กีนิตฺวา
ตสฺเสว หตฺเถ นิกฺขิปิตฺวา ปกฺกเมยฺย เสฺว คเหตฺวา คจฺฉิสฺสามิ ตนฺติ ฯ ตํ อปรํ
ทธึ สมฺปชฺเชยฺย ฯ โส อคนฺตฺวา เอวํ วเทยฺย เทหิ เม ตํ ขีรฆฏนฺติ ฯ โส
ทธึ ทสฺเสยฺย อิตโร เอวํ วเทยฺย นาหํ ตว หตฺถโต ทธึ กีนามิ เทหิ เม ตํ ขีรฆฏํ
เทหิ เม ตํ ขีรฆฏนฺติ ฯ โส เอวํ วเทยิย ตํ ขีรํ ทธิภูตนฺติ ฯ เต วิวทมานา
ตว สนฺติกํ อาคจฺเฉยฺยุํ กิสฺส ปน ตฺวํ มหาราช อตฺถํ ธาเรยฺยาสีติ ฯ โคปาลกสฺส
ภนฺเตติ ฯ กึ การณาติ ฯ กิญฺจาปิ โส เอวํ วเทยฺย อปิจ ตโต เยว ตํ
นิพฺพตฺตนฺติ ฯ เอวเมว โข มหาราช กิญฺจาปิ อญฺญํ มรณนฺติกํ นามรูปํ อญฺญํ ปฏิสนฺธิยติ

นามรูปํ อปิจ ตโตเยว นิพฺพตฺตํ ตสฺมา น มุตฺโต ปาเปหิ กมฺเมหีติ ฯ กลฺโลสิ ภนฺเต
นาคเสนาติ ฯ

นามรูปปฏิสนฺธิคหณปญฺโห ฉฏฺโฐ ฯ

ภนฺเต นาคเสน ตฺวํ ปน ปฏิสนฺธหิสฺสสีติ ฯ อลํ มหาราช กึ เต เอเตน
ปุจฺฉเนน นนุ มยา ปฏิกจฺเจว อกฺขาตํ สเจ มหาราช สอุปาทาโน ภวิสฺสามิ ปฏิสนฺธหิสฺสามิ
สเจ อนุปาทาโน ภวิสฺสามิ นปฺปฏิสนฺธหิสฺสามีติ ฯ อุปมํ กโรหิ ภนฺเตติ ฯ ยถา
มหาราช โกจิเทว ปุริโส รญฺโญ อธิการํ กเรยฺย ตสฺส ราชา ตุฏฺโฐ อธิการํ ทเทยฺย
โส อธิกาเรหิ ปญฺจกามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจเรยฺย โส เจ มหาชนสฺส อาโรเจยฺย
น เม ราชา กิญฺจิ อธิการํ กโรตีติ กินฺนุ โข มหาราช โส ปุริโส ยุตฺตการี
ภเวยฺยาติ ฯ น หิ ภนฺเตติ ฯ เอวเมว โข มหาราช กินฺเต เอเตน ปุจฺฉเนน นนุ
มยา ปฏิกจฺเจว อกฺขาตํ สเจ มหาราช สอุปาทาโน ภวิสฺสามิ ปฏิสนฺธหิสฺสามิ สเจ
อนุปาทาโน ภวิสฺสามิ ปนฺปฏิสนฺธหิสฺสามีติ ฯ กลฺโลสิ ภนฺเต นาคเสนาติ ฯ

ปุน ปฏิสนฺธิคหณปญฺโห สตฺตโม ฯ

ราชา อาห ภนฺเต นาคเสน ยํ ปเนตํ พฺรูสิ นามรูปนฺติ กตมํ
นามรูปนฺติ ฯ เถโร อาห ยํ ตตฺถ โอฬาริกํ เอตํ รูปํ เย สุขุมา จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา
เอตํ นามนฺติ ฯ ภนฺเต นาคเสน เกน การเณน นามํเยว ปฏฺสนฺธิยติ น รูปนฺติ ฯ
เถโร อาห อญฺญมญฺญานิสฺสิตา มหาราช เอเต ธมฺมา เอกโตว อุปฺปชฺชนฺตีติ ฯ อุปมํ
ภนฺเต กโรหีติ ฯ ยถา มหาราช กุกฺกุฏิยา กลลํ น ภเวยฺย อณฺฑํปิ น ภเวยฺย
ยญฺเจว ตตฺถ กลลํ ยญฺจ อณฺฑํ อุโภ อญฺญมญฺญนิสฺสิตา เอกโตว เนสํ อุปฺปตฺติ
ภวติ ฯ เอวเมว โข มหาราช ยทิ ตตฺถ นามํ น ภเวยฺย รูปํปิ น ภเวยฺย ยญฺเจว
ตตฺถ นามํ ยญฺเจว รูปํ อุโภ อญฺญมญฺญนิสฺสิตา เอกโตว เนสํ อุปฺปตฺติ ภวติ ฯ
เอวเมตํ ทีฆมทฺธานํ สมฺภวิตนฺติ ฯ กลฺโลสิ ภนฺเต นาคเสนาติ ฯ

นามรูปปญฺโห อฏฺฐโม ฯ

ราชา อาห ภนฺเต นาคเสน ยํ ปเนตํ พฺรูสิ ทีฆมทฺธานนฺติ กิเมว ตํ
อทฺธานนฺติ ฯ เถโร อาห อตีโต มหาราช อทฺธา อนาคโต อทฺธา ปจฺจุปฺปนฺโน
อทฺธาติ ฯ กึ ภนฺเต สพฺเพ อทฺธา อตฺถีติ ฯ เถโร อาห โกจิ มหาราช อตฺถิ